Romaner om mors og fars historie
Jeg har nettopp lest to romaner som åpner opp for en livsvandring fra taushet til åpenhet om tabubelagte forhold. I begge romanene utforsker forfatteren følsomme forhold i foreldrenes livshistorie.
Den ene romanen hadde jeg lest før, men denne gangen brukte jeg lydbok. Forfatteren leste selv fra boka si, og det åpnet for å bruke andre sanser enn synet. Det førte meg mer inn i nær kontakt med holdninger og handlinger i hverdagen. Edvard Hoems nynorsk er en nytelse å høre.
Trygve Riiser Gundersen publiserte lørdag 05. november 2005 ei tekst om «Mors og fars historie» av Edvard Hoem. ”«Mord og fars historie» er et vakkert og særegent stykke tekst, en kjærlighetsroman i erindringslitterær form, en betroelse som på godt og vondt er nær ved å briste av alle de følelsene den rommer. «Denne boka baserer seg på enkelte episodar som mor og far fortalde om i sine ungdomsår», skriver Edvard Hoem.
Boka begynner slik: ” – Mamma, elskar du han pappa?”…” – Eg var ikkje så glad i far din da eg kom saman med han, men eg vart glad i han, for han var trufast, og truskap er like viktig som kjærleik.”
Den andre romanen som jeg nettopp har lest, er skrevet av Gaute Heivoll. Her klipper jeg ut en bit fra bokmeldinga til litteraturkritiker Marta Norheim, publisert 24. juli 2020.
”Hovudpersonen, som skal vere inspirert av faren til forfattaren, finn ikkje eit språk som kan uttrykkje det han ber på. Han blir gåande aleine med det, i skam.
Meininga med livet
Fire år gammal har han alt på stell: Han vil vere bestevenen til den litt vidløftige faren som folk ler av. Han vil ikkje gjere noko som får mor til å grine på kjøkenet. Og han avtaler å gifte seg med Marit og få barn når han blir stor, for det er det som er meininga med det heile. Det, og så naturlegvis å ikkje synde mot Jesus og Gud.
20 år og drygt 400 sider seinare er livsmåla meir diffuse. Den unge mannen med gode evner og bølgjer i håret slit med å finne retninga. Han kan framleis ikkje snakke om det, ikkje eingong på den psykiatriske institusjonen han bur på i ein periode: Der handlar det mest om å finne den rette doseringa av antidepressiva.”
Jeg tror disse to romanene av Hoem og Heivoll passer godt til å lese og drøfte i en samtalegruppe
1. bilde er utdrag fra roman «Mors og fars historie» av Edvard Hoem.
2. bilde tatt av Trygve Omland og viser Gaute Heivoll på besøk i Lyngdal bibliotek.
Lyngdal 26.08.2020.
Trygve Omland
0 kommentarer